Seçimli Çöktürme SEÇİMLİ ÇÖKTÜRME Bir çözelti içerisinde birden fazla tuz çözünmüş olarak bulunursa bu tuzları ayırmak için çözünürlüğü daha küçük olan tuzlar çöktürülerek bu işlem yapılabilir. Bu olaya seçimli çöktürme adı verilir. Örnek olarak 0,01 M Cl– iyonu ve 0,1 M Br– iyonu içeren bir çözelti düşünelim. Bu iki iyonu birbirinden ayırmak için ortama azar azar Ag+ iyonu ekleyelim. Hangi tuzun Kç sine ilk önce ulaşılırsa (AgCl veya AgBr) o tuzun ilk önce çökeceğini söyleyebiliriz.
Doymuş bir çözeltide çözünen tuzun iyon kat sayıları üs alınmak şartıyla,iyon derişimleri çarpımı o tuzun çözünürlük sabitine eşittir.Ancak doymamış veya aşırı doymuş çözeltilerde denge hali oluşmadığından Kçç=[A ] [B ] bağıntısı yazılamaz.Bu durumda iyon derişimleri çarpımına iyon çarpımı denir.İyon çarpımı Qçç ile gösterilir.Denge hali dışındaki herhangi bir anda Qçç=[A ] [B ] ‘dir Bir Çözünme olayında Qçç=Kçç ise ,çözelti doymuştur; çözünme-çökelme hızları birbirine eşittir ve çözelti dengededir Qçç<Kçç ise,çözelti doymamıştır.Çözünme olayı Qçç=Kçç oluncaya kadar devam eder Qçç>Kçç ise,çözelti aşırı doymuştur. Qçç=Kçç oluncaya kadar çökme devam eder. Örnek: Elimizde ,içinde Pb(NO3)2 ve Mg(NO3)2 bulunduğu bilinen bir çözelti olsun.Çözeltiden Pb iyonun ayrılması isteniyorsa ,bu iyon suda çözünmeyen(yada az çözünen)bir kurşun bileşiği halinde çözeltiden ayrılabilir.Ancak,bu arada herhangi bir magnezyum bileşiğinin çökelmesinin önlenmesi gerekir.Birleşiklerin çözünürlük tablosundan yaralanırsak,SO4 iyonu ile pb iyonun çözünürlüğü düşük olan PbSO4 bileşiğini oluşturduğunu görürüz.Eğer çözeltiye yeteri miktarda Na2SO4 katılırsa,bO4 çökecektir. Birleşiklerin çözünürlük tablosunda,MgSO4 suda çok çözünen bir madde olduğu gösterildiğine göreMgSO4 çökmeyecektir.Çöken katı,Süzülmek suretiyle sıvıdan uzaklaştırılabilir ve böylece istenilen ayrım yapılır.
