Organik Kİmya - Deterjanlar DETERJANIN YAPISI: Deterjanlar kompleks yapılı sentetik yapılı maddelerdir. Sabun vedeterjanların kimyasal yapısı çok farklı olduğundan temizlemeişlevindeki etkileri de farklıdır. Sabun asidik ve sert sularda etkilideğildir ,(Sert sudaki Ca ve Mg ile (CHCOO)Ca oluşur ve çöker) birçökelti oluşturur. Buna karşılık deterjanlar bu tip sularda etkilidir. Yüzey aktif madde (sürfaktan) ismi sabun, deterjan, emülsiyon oluşturanmaddeler, ıslatıcı maddeler için kullanılan genel bir isimdir.Deterjanlar, herbiri temizlemede ayrı bir görev yapan, pek çok maddeninçok kompleks bir karışımıdır .Yüzey aktif maddeler veya sürfaktanlarlailgili modern kavram, sabunları, deterjanları, emülsifiyanları,ıslatıcı maddeleri ve girme (penetrasyon) maddelerini kapsamaktadır.Bütün bunlar, birbirleriyle temasta olan iki faz arasındaki yüzeytabakasının özelliklerini değiştirerek, aktifliklerini sürdürürler.Yüzey aktif maddelerin pek çoğu, molekülün bir ucunda suyu çeken(hidrofilik) ve diğer ucunda suyu iten (hidrofobik) bir grupbulundururlar. Deterjanlar, kirleri uzaklaştırmada etkin olan buözelliklere, fazlasıyla sahiptirler. Hafif ve ağir iş deterjanlarıolarak sınıflandırılırlar. Yüzey Aktif Maddelerin Sınıflandırılması: Yüzey aktif maddelerinin hidrofobik kısmı genelde 8-18 karbon içerendüz veya az dallanmış zincirdir, bazı hallerde zincirdeki bazı karbonatomlarının yerine benzen halkası geçmiştir. Örnek olarak CH _(dodesil) ve CHCH_ (dodesil) benzen verilebilir. Yüzey aktif maddeniniçerdiği hidrofilik grup çok farklı olabilir. Hidrofilik grubunyapısına göre yüzey aktif maddeler; §Anyonik : _ OSO veya _ SO §Katyonik : _ N(CH) veya CHN §İç tuz : _ N(CH) (CH)COO §Yarı polar : _N(CH)O §İyonik olmayan : _ (OCHCH)OH Yüzey aktif madde olmak üzere sınıflandırılabilir. §Anyonik deterjanlar, sulu çözeltide – iyon içeren yüzey aktif maddelerdir. CHOH + SO CHOSOH CHOSONa §Katyonik deterjanlar, çözeltide pozitif yüklü iyon veren yüzey aktif maddelerdir. CHCl + N(CH) CHN(CH)Cl §Yarı polar deterjanların yapısı, CH3 | CHN(CH) + HO CH _ N _ 0 + HO | CH3 §İç tuz yapısındaki deterjanların yapısı, O O || || CHN(CH) + Cl _ CH _ C _ Ona CHN(CH) _ CH _ C _ O + NaCl §İyonik olmayan deterjanların yapısı, CHOH + nCH _ CH CH (OCHCH)OH ·Sıvı Bulaşık Deterjanı: Gerekli Malzemeler: ·LABSA (Lineer Alkil Benzen Sülfonit Asit), ·Lauryl alkol (C12H25-OH) , ·KokoDiethanolamin, ·Triethanol amin, ·Sodyum Laureth Eter Sülfat ·Su (H2O), ·Caustic sodyum hidroksit (%45'lik sodyum hidroksit çözeltisi) ·Formaldehit ·Esans ·EDTA ·Tuz Yapılışı Önce 837lt suyun içerisinde 100kg LABSA yavaş yedirilerekkarıştırıldı..LABSA 'nın karışımı tamamlanınca 10 kg'likKokodiethanolamin ve 20kg triethanolamin ilave edildi. Daha sonra 17 kgLauryl alkol ilave edildi.Viskositesi (akışkanlığı) ayarlandı. Bu işlembitince 10kg'lik Sodyum Laureth Eter Sülfat eklendi. 6kg oranındaTuz(NaCI) katıldı.Ürünün raf ömrünü uzatmak amacıyla formaldehit ilaveedildi.Daha sonra EDTA katıldı.En son da esansı ilave edildi.Böylecegerekli maddelerin hepsi kazanlara katılmış oldu.60 der/dak redükterile Karışma işlemi bittikten sonra dolum varillerinden bidonlaraaktarıldı. pH değeri 6,5-,7,5 arasında ve Rf değeri 13 tür.Ve sıvıdeterjan piyasaya sürülmekiçin hazır bir duruma getirildi.Üretilendeterjan çeşitli boyutlarda bidonlara aktarıldı. Deterjan imalatı sırasında çeşitli kriterlere uyulmalıdır. Önceliklekimyasal maddelerin birbirleriyle uyumlu olmaları gerekmektedir.Ayrıcamaddelerimiz birbirlerini tamamlayıcı özellikte olmalıdır. Örneğin;Labsa yağı çözer ama elleri tahriş eder.Lauryl alkol temizlerancak kıvam yapmaz.Sodyum Sülfat Islatır ama durulama güçlüğüverir.Dietanolamin su fazına geçmede yardımcı olur.Bu bileşiklerbirbirlerini tamamlayıcı özellikte olduklarından kullanılırlar. Sıvı deterjanın Hammaddeleri Büyük hacimlerde yüzey aktif organik bileşikler sabun ve deterjanüretiminde kullanılırlar. Lineer alkilbenzen sulfonat (LAS) ve yağalkolü sülfatı, bunlara örnek oluştururlar. Aynı durum, sabunların anamaddesi olan yağ asitleri için de doğrudur. Bu amaçla oleum, sudkostik, çeşitli sodyum fosfatlar ve ürün ağırlığının %3 veya daha azınıoluşturan, çok sayıdaki katkı maddelerin büyük bölümü satın alınır. Köpük Ayarlayıcı Maddeler : Bu maddeler ya köpüğün sabit kalmasını veya köpüğün azalmasınısağlarlar. Genellikle yüzey aktif madde ile birlikte kullanılırlar. Bumaddelerin ortak bir kimyasal yapısı yoktur. Genellikle her bir yüzeyaktif madde için özel bir köpük ayarlayıcı kullanılır. Köpüğün kalıcıolmasını sağlayan maddelere örnek olarak, laurik etanolamit,alkilbenzen sülfonat ve laurik alkol-alkilsülfat verilebilir. Köpükazaltan maddeler genellikle hidrofobik maddelerdir. Bunlara örnek olarak da uzun zincirli yağ asitleri,silikonlar ve hidrofobik iyonik olmayan yüzey aktif maddelerverilebilir. ·Sıvı El Sabunu: Sıvı el sabunu temelde bulaşık deterjanı imalatına benzer şekildeüretilir.Ancak elin yapısı daha farklı ve hassas olduğundan el sabunuyapımından farklılıklar mevcuttur. Gerekli Malzemeler: ·Sodyum Laureth Eter Sülfat (SLES) ·Betain ·KokoDiethanolamin ·Gliserin ·Tuz ·Lauryl alkol ·Sedef ·Sodyum Alkan Sülfat ·Formaldehit(Koruyucu) ·Koku Yapılışı: 790 lt su içerisinde120 kg SLES yedirilerek karıştırıldı.SLESkarışımı tamamlandıktan sonra 30 kg KokoDiethanolamin kazanaaktarıldı.15 kg lauryl alkol ,15 kg Sodyum Alkan Sülfateklendi.Vizkosite ve pH ayarları yapıldı.2 kg Betain belirlimiktarlarda gliserin, tuz ,sedef ve,formaldehit ilave edildi.Karışımkazandan çeşitli ebatlardaki bidonlara aktarıldı. ·Camsil: Cam gibi çizilebilen ve hassas yüzeye sahip olan bölgelerin temizlenmesinde kullanılan maddelerdir. Kullanılan Malzemeler: ·İzopropil alkol ·Lutensol T08 (Oxo alkol) ·Esans ·Boyar madde Yapılışı: 20 lt izopropil alkol ve 5 lt oxo alkol alınarakkarıştırıldı.Alkolden gelen kokuyu gidermek amacıyla esans ilaveedildi.Daha sonra boyar madde ilave edildi ve 300 lt'yeseyreltildi.Bidonlara aktarıldı. ·Kir Ve Cila Sökücü: Cilalı ve kirli yüzeyleri temizlemek amacıyla kullanılan likit malzemelerdir. Kullanılan Malzemeler:Sodyum Alkan Sülfonat,İzopropilAlkol,Aseton,Solvent,Köpük giderici madde(Laurik etanolamit) ,Solvent,Boyar madde,Esans,Su Yapılışı: Gerekli malzemeler sırayla kazana aktarıldı. Seyreltme işlemi uygulandı ve karıştırıldı.
